Οι μελαγχρωματικές καφέ κηλίδες αποτελούν ένα συχνό δερματολογικό πρόβλημα το οποίο απασχολεί αισθητικά αρκετούς ασθενείς ειδικά όταν αυτές βρίσκονται σε εκτεθειμένες περιοχές όπως το πρόσωπο.
Συνήθως πρόκειται είτε για κηλίδες μελάσματος (“πανάδες”), είτε για εφηλίδες, ηλιακές φακές, είτε για σκουρόχρωμες καστανές κηλίδες που σχηματίζονται στις θέσεις όπου προυπήρχε φλεγμονή.
Σε ότι αφορά το μέλασμα (“πανάδες”) εμφανίζεται κυρίως στο κεντρικό τμήμα του προσώπου δηλαδή το μέτωπο, τα μάγουλα, το άνω χείλος και το πηγούνι. Πιο σπάνια παρατηρείται στις πλάγιες επιφάνειες του προσώπου και τα αντιβράχια.
Διάφοροι παράγοντες είναι υπεύθυνοι για την εμφάνιση του μελάσματος, όπως γενετική προδιάθεση, έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία (υπεριώδες και ορατό φως), κύηση, λήψη αντισυλληπτικών και άλλων φαρμάκων.
Υπάρχουν 2 μορφές μελάσματος το επιδερμιδικό και το χοριακό (βαθύτερο) μέλασμα.
Το επιφανειακό μέλασμα ανταποκρίνεται καλά στους τοπικούς λευκαντικούς παράγοντες όπως η υδροκινόνη, η τρετινοίνη, τα κορτικοστεροειδή, καθώς και το αζελαικό οξύ, kojic acid. Τα επιφανειακά χημικά peeling είναι κατάλληλα για το επιδερμιδικό μέλασμα ενώ τα μέσου βάθους χημικά peelings είναι καταλληλότερα για το βαθύτερο-χοριακό μέλασμα. Δύο αποτελεσματικές και ασφαλείς προτάσεις είναι τα peelings γλυκολικού οξέος και χαμηλής συγκέντρωσης τριχλωροξικού οξέος (easyTCA peels).
Πολύ σημαντική στο μέλασμα είναι και η χρήση αντιηλιακών ειδικά sun blockers (λευκά παχύρευστα αντιηλιακά με φυσικά φίλτρα) έτσι ώστε να περιορισθεί η δράση του υπεριώδους και του ορατού φωτός στην περιοχή του μελάσματος.
Καλό είναι να γνωρίζουμε πως το μέλασμα έχει την τάση να υποτροπιάζει με την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και πως όσο βαθύτερο τόσο πιο δύσκολο είναι στη θεραπεία του. Δεν πρέπει να είμαστε επιθετικοί στην θεραπεία του μελάσματος γιατί αυτό μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωσή του.
Σε ότι αφορά τις φακές (lentigo), πρόκειται για μόνιμες καστανές κηλίδες στο δέρμα (πρόσωπο, ντεκολτέ, χέρια, ράχη) οι οποίες σε αντίθεση με τις εφηλίδες δεν υποχωρούν μετά το τέλος του καλοκαιριού. Είναι σημαντικό ο δερματολόγος πριν ξεκινήσει κάποια θεραπευτική αγωγή είτε με peeling, ή laser να είναι σίγουρος για τον καλοήθη χαρακτήρα της βλάβης έτσι ώστε να μην προσπεράσει κάποιο κακόηθες μελάνωμα.
Σε ότι αφορά τις μεταφλεγμονώδεις μελαγχρώσεις πρόκειται για καστανές κηλίδες οι οποίες εμφανίζονται στο δέρμα στα σημεία όπου είχε προηγηθεί φλεγμονή (π.χ. κάποια δερματοπάθεια, καταστροφή της επιδερμίδας από βλαβερές χημικές ουσίες ή εγκαύματα). Συνήθως η μελάγχρωση αυτή υποχωρεί σιγά-σιγά με την πάροδο του χρόνου. Γενικά η θεραπεία στις περιπτώσεις αυτές είναι δύσκολη. Μπορεί σχετικά να βοηθήσουν κάποια peelings, καθώς και κάποιες λευκαντικές κρέμες, τα laser στις περιπτώσεις αυτές είναι συνήθως αναποτελεσματικά.
