Ταξινομούνται ανάλογα με το μέγεθός τους σε μικρούς (<1.5 cm), μεσαίου μεγέθους (1.5-10 cm), μεγάλους (10-20 cm) και γιγάντιους (>20 cm).
Κλινικά παρουσιάζονται ως μελαχρωματικές βλάβες με σαφώς περιγεγραμμένα όρια και με σχετικά ομοιογενή κατανομή του χρώματος παρότι συχνά μπορεί να παρουσιάζουν ποικιλία αποχρώσεων του καφέ.
Μπορεί να παρουσιάσουν είτε λεία, είτε οζώδη, μυρμηκιώδη επιφάνεια. Σε κάποιες περιπτώσεις επίσης παρατηρούνται τρίχες στην επιφάνεια του σπίλου. Οι τρίχες ποικίλουν από ανοιχτόχρωμες χνοώδεις τρίχες σε σκουρόχρωμες τελικές τρίχες.
Στους μικρούς και μεσαίους συγγενείς μελανοκυτταρικούς σπίλους ο κίνδυνος εμφάνισης μελανώματος είναι μικρός. Επιπλέον τα μελανώματα αυτά εμφανίζονται κατά ή μετά την εφηβεία και συνήθως όχι κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας. Για τους σπίλους αυτούς αυτό που προτείνουμε κατά τη διάρκεια της προεφηβικής ηλικίας είναι παρακολούθηση με συγκριτικές φωτογραφίες.
Βέβαια κάθε περίπτωση εξατομικεύεται και διάφοροι παράγοντες όπως τα κλινικά χαρακτηριστικά του σπίλου (π.χ. εμφάνιση οζιδίων), η εντόπισή του, η ευκολία αφαίρεσής του, το αναμενόμενο αισθητικό αποτέλεσμα επηρεάζουν την απόφασή μας.
Τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά για τους μεγάλους συγγενείς μελανοκυτταρικούς σπίλους. Ο κίνδυνος εμφάνισης μελανώματος είναι υπαρκτός και κυμαίνεται μεταξύ 6-8%. Το 50% των μελανωμάτων που εμφανίζονται επί εδάφους μεγάλων συγγενών μελανοκυτταρικών σπίλων συμβαίνουν μεταξύ 3 και 5 ετών και ο μεγαλύτερος κίνδυνος κακοήθους εξαλλαγής εντοπίζεται κατά τη διάρκεια της προεφηβικής ηλικίας.
Σε ότι αφορά τον χειρισμό των μεγάλων συγγενών μελανοκυτταρικών σπίλων προτείνουμε την αφαίρεσή τους η οποία σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί από χειρουργικής πλευράς να είναι αρκετά δύσκολη ή να χρειάζεται τη τοποθέτηση ειδικού δερματικού μοσχεύματος.
